Tarihte ki Savaşların çoğu dinler yüzünden mi çıktı?

”Savaşların çoğu dinler yüzünden çıktı” iddiası üzerine…

• Savaşların çoğunun dinler yüzünden çıktığı iddiası, ateistlerin ezici bir çoğunluğunun kabul ettiği bir mit diyebiliriz.
• Evet din adına çıkmış savaşlar var. Dini söylem kullanılarak kışkırtılan savaşlar var. Fakat bunlar çoğunluğu mu kapsıyor?
• Öncelikle savaşların çoğunun din nedeniyle ortaya çıktığı iddiası kesinlikle doğru değil.

• Bu konuda Charles Phillips ve Alan Axelrod’un yazdığı savaşlar konusundaki en geniş ansiklopedilerden olan Encyclopedia of Warsa gidelim.
• Phillips ve Axelrod’un listelediği 1763 savaş içinden sadece 123 tanesinin -yani %7’sinden daha azının- nedenleri dini nedenler.
• Üstelik dini savaşların neden olduğu ölüm miktarı bu savaşlardaki toplam ölümlerin sadece %2’si.
• Evet %2 de olsa bu savaşların trajikliğini değiştirmiyor. Fakat bu %7’lik kısma bile tam anlamıyla din yüzünden çıkmış savaşlar diyemeyiz
• O dinin ana kaynağı pekala saptırılıp, ayetleri bağlamından koparılıp, insanlar savaşa teşvik ettirilmiş diyebiliriz.
• %7’lik oran ve bu savaşlarda ölen insanların kalan savaş türlerinde ölenlerin sayısının %2’si etmesi bile yeterli bu iddiayı çürütmeye.
• Ama dediğim gibi o kişiler dinlerini yanlış anlamış veya onları saptırmış, bağlamından koparmış da olabilir o %7’lik savaşlarda.
• Örneğin Müslüman bir politikacının, İslam dininin yayılması için ülkesinin Avrupa’da savaştığını söylemesinden direkt olarak İslam’ın bu durumdan sorumlu olduğunu da tam anlamıyla iddia edemeyiz. Dinler neredeyse kesin olarak savaşların birincil nedeni değil.
• Veya toplum algısındaki şehit kavramı ile dindeki şehit kavramının aynı olmamasını az çok hepimiz (araştıranlar) biliriz.
• Pek ala bu kavramı da günümüzdeki gibi çarpıtarak savaşların alevlenmesine sebep olmuş olabilirler.
• Peki savaşlar niçin çıkıyor? Birçok şeyden çıkıyor. Mesela Kaynak kavgaları, milliyet kavgaları, politik kazanç vs.
• Din bu nedenlerden -muhtemelen küçük olanlardan- sadece biriydi. Ayrıca dinin ana motivasyon kaynağı olduğu Savaşlara da tam anlamıyla dini savaşlar diyemeyiz.
• Pek ala din insanlar tarafından yanlış anlaşılmış veya savaşı çıkaranlar Dini, insanları mobilize edici bir unsur olarak da kullanmış olabilir.
• Kısacası olabilir, edebilir ihtimallerini yok saysak bile (bence saymamalıyız) savaşların çoğu din yüzünden çıkmamıştır.
• Hem internetten bulduğum, hem kendi ifadelerimi eklediğim bir bilgiseli oldu. Umarım yararlı olmuştur.

Gözümle görmeden inanmam diyenlere kaynakları verelim

Charles Phillips, Alan Axelrod—Encyclopedia of Wars

Karen Armstrong—Myth of Religious Violence

Robin Schumacher—The Myth that Religion is the #1 Cause of War

Bu Konu, Raymond Reddington‏ @agresifteist  Kullanıcı adıyla paylaşımlar yapan, bir Twitter hesabının, paylaşımlarından derlenerek oluşturulmuştur…