Selçuk Bey ve Hazar Yahudileri

Flood'un Yayınlandığı Tarih:13 Kasım 2019 @ 12:45

Anadolu’yu Türkiye haline getiren 4. kuşak Selçuklular kadar, onların kökeni de ilginç. Bu hanedanlığa adını veren Selçuk Bey’in neredeyse bütün hayatını geçirdiği Hazar Hanlığı ve kültürü de önem kazanıyor, çünkü Selçuk Bey’in adı, “Hz. Musa’nın sepeti” anlamında, “Salcık”.

• Hz. Musa’nın (İbranice: Moşe) hikayesini herkes bilir. Firavun, Yahudilerin yeni doğan bütün erkek çocuklarının öldürülmesini emredince, Annesi onu küçük bir sepete koyup nehre bırakır. Selçuklu’nun adı, Hz. Musa’yı koruyup taşıyan o sepetten gelir.. (Hikaye daha da eski aslında)
• Selçuk/Salcık Bey, içinde büyüdüğü Hazar eliti gibi inançlı bir Yahudi, oğullarına da bu yüzden Yahudi isimleri vermiştir: Musa, Mikail, İsrail, Yunus… Ama Hazarlar’la Selçuklu ailesinin anlaşamadığı konu, Müslümanlaşan Maveraünnehr Göçerlerine/Türklere karşı tutumdu…
• Hazarlar (İbranice: Kuzarim), 7. Yüzyılda kurdukları bağımsız Hanlıklarıyla Kafkasların kuzeyinde ve bugün onların adıyla anılan Hazar Denizi’nin kuzey kıyılarında üsleniyorlardı, 8. Yüzyılın sonundan itibaren Yahudiliği kabul ettiler ve Hazar Hanlığının dîni haline getirdiler…
• Hazarların sadece yönetici elitinin mi yoksa halkının da Yahudi dinini benimsediği konusunda net bilgi yok, ama Selçuk Bey’in babası ve Hazar Han’ının komutanı Dukak/Dokak Bey’in de Yahudi olduğu anlaşılıyor, ama Selçukluların hükmettiği Göçerler esasen, klasik Türk inancında…
• Klasik Türk inancında Tanrı/Tengri/Tengere (Çinlilerde: Tian), genellikle Ülgen adını taşır, Yer Tanrıçası Umay, yeraltı Tanrısı da Erlik’tir. Kamlar, Alemler arasında aracılık yaparlar ve eski sözlü mistik hikayeleri anlatırlar vs… Elitler, çeşitli dinler kabul etmişlerdir…
• Hazarlarda da buna benzer bir durum olduğunu, halkın esasen eski Türk dinine yakın olduğunu söylemek mümkün, ama yönetici elitten etkilenmek çok normaldir ve zamanla elitin dini halka da malolur. Hazar ülkesinde Hristiyanların, daha sonra Müslümanların da yaşadığı anlaşılıyor…
• Hazarların Yahudiliği kabul ettiği dönemde, Bizans (Doğu Roma) ile de çok iyi ilişkileri var ve bu iyi ilişkiler eski, Göktürk dönemine kadar uzanıyor (bu ittifak hakkında Blogumda bir yazı bulunuyor), zira Hazarlar da dev bir koalisyon ve Göktürkler’le de akrabalar…
• Hazarlar da (tüm Türk boyları gibi) etnik tek bir grup değiller, aralarında eski İskitlerle akraba gruplardan tutun da (Buddha da İskit kökenlidir, “Sakyamuni” adı da oradan gelir), Oğuzlara Peçeneklere kadar her grup var ve Rusya bozkırını kontrol ediyorlar…
• Hazar Hanlığı, Göktürklerin 552’de Çin tarafından yenilip dağıtılmasının ardından ortaya çıkmış, Batı Göktürklerden daha sonra Bulgarlar ayrılıp onlar da Dulo Hanedanlığı ile bağımsız bir halk haline gelmişler… Ama buradaki ilginç durum: Hepsi Aşina Hanedanıyla ilişkili…
• Avrasya’nın kuzeyinde, Sibirya’yı da içine alan “Arktik Bölge” ve Güneyde Hint uygarlığı, Güneydoğu’da Çin uygarlığı, Güneybatı’da Fars uygarlığı ile komşu, yer yer Çin’i, Hint’i ve İran’ı da yöneten Göçer kültürünün tarihte bilinen en eski /köklü Hanedanlığı Aşinalardır…
• Çingisli Moğol hanedanlığı ve onların Fars Vezirleri dönemi öncesi, Aşinalar soyu birçok Hanlığın başında veya yanında. Hazarlar da, Göktürkleri yöneten Aşina hanedanının bir devamı olarak yönettiği Hanlıklardan biri… Arapların kuzeye doğru genişlemesini durduruyorlar…
• Aşina soyundan gelen Hazar Hanı İrbiz, zamanın en gelişmiş Abbasi Ordusunu Hasar sahillerinde durdurup yeniyor… Bu olay, Abbasilerin Çin’in Batıya doğru genişlemesini -günümüze kadar- durduran Türk-Abbasi ortak savaşı kadar önemlidir… Hazarlar Emevilerle çok takışıyorlar…
• Hazarlar, Yahudiliği kabul ettikleri dönemde, tarihlerinin en güçlü dönemini yaşıyorlar ve Kırım dahil bütün kuzey Karadeniz sahilini ve iç Asya’yı Aral Gölüne kadar kontrol ediyorlar. Kontrol alanları, bugünkü İran’ın üç mislinden fazla… Bizans ve Kiev-Rus ile takışıyorlar…
• Buradan dikkat çekmek istediğim, Bizans imparatorları (mesela II. Justinian) ile Hazar Hanlarının akrabalık da kurdukları, bazı Hazar gelinlerinin adlarının Bizans’ın sonuna kadar yaşatıldığı, Bizans döneminde Pera’da (bugünkü Beyoğlu) yaşayan Yahudilerin Hazar oldukları vs…
• Doğu Avrupa’da Hitler tarafından soykırıma tâbi tutulan Yahudilerin Hazar kökenli oldukları, artık daha emin olunan bir gerçek. Hazar Hanlığına, Kiev’li Ruslar son verdi, ama tarih esasen bir devamlılıktan ibarettir. Hazarların torunları başka adlarla yaşamaya devam ediyor… <<

• Yorum; Arthur Kosler 13. Kabile kitabında bu konuyu detaylı bir şekilde incelemiş. Tavsiye ederim.
• Cevap; Arthur Koestler’in kitabı çok ünlü, ama sadece bilimsel verilere dayanmıyor, bir kısmı da kurgu…
• Yorum; İsmin etimolojisi çok tartışmalı, üstelik bu tartışma “salcık”ın aleyhinde: sözcükte bir küçültme eki(cık,cük) kullanıldığı düşünülmektedir. İsmin varyantlarında da “salcık”ı çağrıştıran kayıt yok. Kadın ve erkek adı olarak başka kullanımları: Selçik, Selcik, Selçük, Selcuk.
• Kelime kökenin “sil” olduğuna yönelik iddia sahipleri şu şekilde sağlama yapmakta: “Selçuk erkek ve kadın ismi, sil köküne küçültme ekinin ilavesiyle oluşmuştur. i sesi Türkçede Orhun kitabelerinden beri görülen i > kapalı e değişimini göstererek Selçük olmuştur.”