Migros

Flood'un Yayınlandığı Tarih:7 Şubat 2020 @ 05:16

Migros’un çok ilginç bir hikayesi var. Ben de İsviçre’ye gittiğimde öğrenmiştim. İsviçre haricinde bir tek Türkiye’de olması da o ilginçliklerden bir tanesi.

• Migros bakkal olarak kurulduktan sonra çiftçi kooperatifine dönüşmüş. Kurucusu Duttweiler, Migros’a bütün İsviçre köylülerin ortak olması gerektiğini düşünerek hepsini doğal üyesi yapmış. Bugün İsviçreli süt üreticileri, Migros’un doğal üyesi ve ortağı sayılıyor.
• O dönemlerde İstanbul Belediyesi de İstanbulluların hayat pahalılığına çare olmak için kooperatifleşme yoluna gitmek istiyor. İsviçre’deki Migros örneğini gördükleri için Duttweiler’ı İstanbul’a davet ediyorlar. İstanbul’a gelmeyi kabul eden Duttweiler, Migros’un isim hakkını, İstanbul Belediyesine vermeyi kabul ediyor.
• Bunda özellikle Türk çiftçisinin çalışkanlığı ve başarma azmi rol oynadı diyor. Daha sonra zaten başka hiç bir ülkeye Migros’un isim hakkı verilmiyor. İstanbul Belediyesi Migros kamyonlarıyla tanzim satışa başlıyor.
• İsviçre’deki Migros’un ise prensipleri çok katı. Alkol ve sigara kesinlikle satılmıyor. Ayrıca hisse başına kar ödenmiyor. Tüm kar özellikle okul öncesi eğitim başta olmak üzere İsviçre’deki eğitim sistemine harcanıyor. Tüm İsviçre vatandaşları Migros’a üye olup oy kullanabilir.
• Eğer o yılki karı şirket değerinin %5’ini aşarsa bu durumda yapılan kar, fiyatları indirmek için kullanılıyor. Gelelim Türkiye’deki durumuna. 1975 yılında İstanbul Belediyesi, Migros’un isim hakkını Duttweiler’ın da onayıyla Vehbi Koç’a bir ücret karşılığı devrediyor.
• Koç Holding, 2008 yılında Migros’tan çıkmaya başlıyor. Bir İngiliz yatırımcının girmesi, Tesco’yla birleşme vs. derken 2015’de, Anadolu Holding Migros’un sahibi oluyor. Bugün protesto ettikleri Migros’un sahibi Anadolu Holding, en büyük alkollü içecek üreticisi.
• Mansur Başkan’ın Ankara’da kurmak istediği Halk Marketler tam da bu şekilde çalışmayı hedefliyor. Üreticilerden alınan ürünler doğrudan halka satılacak. Kar elde edilmesi durumunda fiyatların düşürülmesi ve sosyal projeler için kullanılacak.
• Tarihleri vermemişim: 1925’te Zürih’te kuruluyor, 1941’de kooperatife dönüştürülüyor, 1954’de İstanbul Belediyesiyle ortak kooperatif kuruluyor, 1975’te Migros Türk olarak şirkete dönüşüyor. 75’ten 2008’e kadar Koç Holding, 2008’den 2015’e parça parça el değişip 2015 Anadolu Grup.
• Alıntı: “60 İhtilali’nden sonra bir MBK toplantısında Migros’un yeniden sermayelendirilmesine ilişkin bir konu görüşülüyor. Cemal Madanoğlu, İstanbul’da görev yaparken, bizim eve hep Migros kamyonlarından alışveriş yapardık minvalinde bir konuşmayla teklifi destekliyor.”
• İsviçre’de Migros alkol ve sigara satmıyor derken bir şeyi unuttum. Büyük Migrosların hepsinde (Zürih yakınlarında gittiğimde), neredeyse hepsinin içine Denner diye ayrı bir market var orada alkol, sigara satılıyor. O da Migros’a ait bir market zinciri.
• Prensip olarak İsviçre’deki Migros’lar ‘yabancı menşeli’ ürün satmıyorlar. Fakat, daha önce yazdığım gibi, bünyesindeki Denner marketleri alkol ve sigara sattığı gibi yabancı ürün de satıyor. Bu fotoğrafı Denner’de çekmiştim.

• Tarık Akan’ın 1979 yapımı Demiryol Filminde bir Migros (filme göre Migro) kamyonunun soyulması konu edilmiş. Bu modern Robin Hoodlar gasbettikleri kamyondaki malları fakir mahallesinde dağıtıyorlar.