Efsanevi Su Atları | Türk, İskandinav ve İskoç Mitolojileri

TÜRK, İSKANDİNAV VE İSKOÇ MİTOLOJİLERİNDE EFSANEVİ SU ATLARI (FLOOD)

• Bäckahästen; İskandinav folklorunda mitolojik bir dere atı olan Bäckahästen, sisli havalarda nehirlerin kıyısında görünür, güzelliği karşısında sersemleyen ve ona binen kimse artık inemez ve nehre dalan at onları boğar.

• Sinsi yaratığın kurbanları genellikle çocuklardır, onları bir süre üzerinde gezdirdikten sonra nehre dalarak öldürür. İskandinav mitolojisinde näck, nøkk veya nixie denilen ve şekil değiştirebilen şeytani su ruhlarındandır.
• Daha önce anlattığım Herr Mannelig hikâyesini hatırlayanlar kahramanımızın kendisi ile evlenmek isteyen dağ trolü hanımefendiye necken diyerek hakaret ettiğini hatırlayacaklardır.

• Kelpie; İskoç mitlerinde geçen, su kenarlarında yaşayan, at şeklinde bir tür peridir. Genellikle siyah yada kahverengi renktedir. İnsan kılığına da girebilir. Üzerine binmeye kalkanları nehrin derinliklerine doğru sürükleyerek öldürür ve yutar.

• Kelpie de tıpkı Bäckahästen gibi nehir kenarında uysal bir at ya da kadın olarak görünebilir. Hedefi özellikle güzelliğine kanarak üzerine binmeye çalışan çocuklardır fakat sırtı büyülüdür ve bir kez oturan yapışıp kalır. Kelpie kurbanlarını nehrin dibine çekerek onları yer.
• Bu su atları insan formunda, özellikle genç ve güzel bir kadın olarak görünebilir, genç erkekleri kandırarak suyun dibine çekerler. Ya da kıllı bir adam şeklinde çalılar arasına gizlenerek gelip geçen yolcuları mengene gibi kolları ile yakalayıp öldürürler.

• Kelpieler, Başkurt, Çuvaş ve Tatar mitlerindeki su anası/su kızı gibi sel felaketini getirebilme gücüne de sahiptir. Suya daldıklarında kuyrukları suya bir kırbaç gibi çarparak gök gürültüsü benzeri sesler çıkarırlar.
• fırtınalı havaların öncesinde ise nehir kenarında ağlayan bir insana benzer sesler çıkarırlar. Bir kelpienin dizginini tutabilen insan eğer suda boğulmazsa atın sahibi olur ve bu büyülü at on at kuvvetindedir.
• Bu sahip olma motifi biraz Türk efsanelerinde yer alan albızların elbisesine iğne sokularak komuta altına alınmasına benzer.  Korku Hikayesi ; Karadeniz Cadıları (Yöresel İnanışlar)
• Bir iskoç masalına göre on çocuk bir kelpie ile karşılaşır ve sırtına binerler onuncu çocuk ise atın belinde yer kalmadığı için oturamaz ama parmağı atın sırtına yapışır, son anda parmağını keserek kurtulur ve diğer dokuzu boğularak can verir.

• Türk hikâyelerinde de su atı ve su kızı motifi yaygındır, su kızları genelde kötücül ruhlardır fakat atlara bu gözle bakılmaz, sudan çıkan bir at kutsal bir attır ve atların en iyisi olan Tulpar’dır.
• Tüm iyi cins atlar bu su atlarının soyundan gelirler. Türk hikâyelerinde genellikle onu hak eden kahramana bir mükafat olarak sunulur. Aynı motif Karaoğlan filminde de çok doğru bir biçimde işlenmiştir.