BÜYÜK XERXES…
- I. Xerxes, Akhamenid hanedanının M.Ö. 485-465 yılları arasında Pers kralıydı. İncil’de de o “Ahasuerus” olarak bilinir… I. Darius ve Büyük Cyrus’un kızı Atossa’nın oğludur. Darius’un yerine geçmesi muhtemel, üvey kardeşlerinin yerine, babasının halefi olarak atanmıştı.
- M.Ö 486 yılında babası Darius’un ölümünden sonra, 36 yaşında iken yerine geçti ve bir sene sonra patlak veren Mısır’daki isyanı bastırdı. Sonra da Mısır’ı çok katı kurallarla yöneten Kardeşi Achaemenes’i “satrap” eyalet valisi olarak atadı.
- Darius yaşarken selefleri , arasında uzlaşma girişimlerinde pek başarılı olamamıştı. Xerxes babasının iyi geçinmeye çalıştığı Babil Kralı üzerine ayaklanınca, onun özel günlerde tapındığı ve karallığı için önemli olan Tapınaktaki altın Mardoch heykelini ele geçirmiş, Karşı koyan Rahibi de öldürmüştü.
- Bu yüzden Babillerin isyanı, kini bitmek bilmiyordu, M.Ö 479 yılında ikinci kez isyan eden Babiller’in isyanını bastırdı ve bundan sonra hedefi Yunanistan oldu… Zaten Darius da, İyonlar’ın isyanına müdahale etmesi ve Maraton’un zaferi için Yunanlıları cezalandırma görevini oğlu Xerxes’e bırakmıştı.
- 483 yılında Xerxes bölgeyi savaşa elverişli hale getirmek için, keşif gezisine çıktı ve: Athos Dağı yarımadasına bir kanal kazıldı; Trakya yolu üzerine istasyonlar kuruldu ve kamufle edildi, dahası Hellespont’a (Çanakkale Boğazı) iki köprü inşa edildi.
- Xerxes, daha önce yenildiği Kartaca ile ittifak kurdu ve böylece Yunanistan’ı Sicilya tarafından gelecek Syracuse ve Agrigentum’un güçlü hükümdarlarının desteğinden mahrum etti.
- Üstelik küçük Yunan devletleri Perslerin, özellikle Tesalya, Thebes ve Argos’un tarafını tuttu. Rivayetlere göre, 2.000.000’dan fazla olduğu iddia edilen büyük bir filo ve ordusu ile M.Ö 480 baharında Sardeis’ten yola çıktı Xerxes ve ilk başta her gittiği yerde zafer kazandı.
- Yunan filosu Artemisium limanında dövüldü, Thermopylae’de fırtına gibi esti, Atina fethedildi, Yunanlılar Korint Isthmus ve Salamis Körfezi’ndeki son ellerinde kalan savunma hattına geri döndüler.
- Ancak Xerxes, gemilerinin bir kısmını Peloponnesus’a göndermek ve Yunan ordusunu tamamen dağıtmak yerine, Yunan filosuna olumsuz koşullar altında saldırmak için beklemeyi tercih etti… Atinalı general Themistocles onu Salamis’e (Halikarnas Artemisia’nın tavsiyesine karşı) zekice bir mesajla çağırdı.
- 28 Eylül 480’de Salamis’te karşı karşıya geldiler. Daha önce bilmediği, keşif yapmadığı bir alanda, Asya’ya deniz yoluyla bağlantısını kaybeden Xerxes, Sardeis’e çekilmek zorunda kaldı; Yunanistan’da Mardonius’un yönetimine bıraktığı ordu, 479 yılında Plataea’da yenildi.
- Ülkesine döndüğünde, Xerxes’in ordusu oldukça küçülmüş ve sağ kalanların çoğu hasta ya da yetersiz beslenmişti. Orduyu toparlamak yerine, babasının sahip olduğundan daha büyük anıtlar inşa etmek için hazinenin çoğunu kullanmaya karar verdi.
- İmparatorluğu boyunca yol yapımlarını sürdürdü. Kendisi için de abartılı bir saray inşa ettirmek için, “Yüz Sütunlar Salonu” adlı bir binaya ve arkeologların “Harem” adını verdiği başka bir binaya varını yoğunu yatırdı. Bu projeler için hazineden yapılan harcamaları telafi etmek üzere, vatandaşlarına ağır vergiler getirdi.
- Xerxes, özel yaşamında da istikrarlı değildi, erkek kardeşi ile ilişkide bulundu, ancak erkek kardeşi durumu fark eden karısının peşinden gitti. Bütün bu olaylar Xerxes’in de dahil olduğu bir dizi cinayete sebep oldu ve M.Ö’de bakanı Artabanus tarafından öldürüldü.
- Xerxes saltanatı, Achaemenid İmparatorluğu’nun düşüşünün başlangıcına sebep olmuştu… *Herodot anlatılarında Xerxes’in Çanakkale boğazına kurmaya çalıştığı ilk köprü fırtına nedeniyle yıkılınca, adamlarına boğazın 300 kırbaç ile cezalandırılmasını ve boğaza zincirler atılmak suretiyle boğazın zincirlenmesini buyurduğunu anlatır. Ancak ikinci köprü girişimi başarılı olmuştur…
*Antik Pers Tarihi – Josef Wiesehöffer… *Görseller 300 Spartalı filminden…