Adolf Eichmann

Adolf Eichmann kimdir? | 11 Mayıs 1960 akşamı işinden çıkıp Buenos Aires’e 20 kilometre uzaklıktaki sanayi bölgesindeki evine doğru giden 55 yaşlarındaki bir adam, dört genç tarafından kaçırıldı. İlk bakışta sıradan bir suç gibi duran bu eylemin dünya gündemine bomba gibi düşeceğini kimse bilmiyordu.

• Kaçıranlar adamı birkaç gün önce kiraladıkları bir eve götürdüler. Adam isminin Ricardo Klement olduğunu söylüyordu. Üstünden çıkan belgeler de adamı doğruluyordu. Klement, Mercedes fabrikasında çalışan İtalyan asıllı bir formendi. Kaçıranlarınsa buna ikna olmaya niyeti yoktu.

• Evde 9 gün kaldılar. Kaçıranlar, adamın Ricardo Klement olmadığından, yakaladıkları adamın doğru kişi olduğundan emindiler. Nihayet adam da gerçek kimliğini itiraf etti; o, Yahudi soykırımının mimarı Adolf Eichmann’dı. Karşısındaki adamlarsa MOSSAD’ın en seçkin timinin üyeleri…

• 1948 yılında kurulan İsrail devletinin istihbarat örgütünün önündeki en önemli hedeflerden biri de Yahudi soykırımına karışmış Nazi savaş suçlularının yurtdışı operasyonlarıyla yakalanarak tarihin ilk Yahudi devleti İsrail’de yargılanmalarıydı.

• Nazi avcısı olarak bilinen, kendisi de toplama kamplarından canlı çıkabilmiş az sayıdaki Yahudi’den biri olan Simon Wiesenthal, Eichmann’ın izini İsrail istihbaratıyla ilk paylaşan kişiydi. Gördüğü bir mektuptan Eichmann’ın 1953’te Buenos Aires’te görüldüğünü öğrenmişti.

• 1957’de ikinci bilgi ulaştı. Buenos Aires’te yaşayan Sylvia isimli kız Klaus diye bir çocukla sevgiliydi. Çocuğun soyadı Eichmann’dı ve babasının Nazi maceralarını böbürlenerek anlatıyordu. Bilmediği, kızın ailesinin 1938’de Almanya’dan göç eden yarı Yahudi bir aile olduğuydu.
• 1 Mart 1960’ta MoSSAD, Zvi Aharoni’yi Eichmann’ın izine ulaşması için Arjantin’e gönderdi. Birkaç haftalık araştırmadan sonra Eichmann’ın izine ulaşıldı. Arjantin o yıllarda Naziler için yapılan iade isteklerini reddetmişti. İsrail operasyonu gizli yapmaya karar verdi.

• Bu arada bizim Ricardo Klebert büyük bir hata yaptı. İtalyan asıllı formenin elinde çiçeklerle karısıyla evlilik yıldönümlerini Adolf Eichmann’ın evlilik yıldönümünde kutlaması İsrailli ajanların gözünden kaçmayacaktı.
• MOSSAD özel bir ekibi Eichmann’ın yakalanması için Arjantin’e gönderdi. Ekip bir süre avına yaklaşmadan sadece izledi. Her gün hangi otobüsle işine gidip hangi otobüsle evine döndüğü, hangi yollardan yürüdüğü tespit edildi. 11 Mayıs günü bütün hazırlıklar tamamdı.

• Eichmann o akşam her zaman kullandığı yoldan evine doğru giderken ekipten Peter Malkin yaklaşıp “Bir saniye, sinyor!” diye seslendi. Adamın korkup uzaklaşmaya çalıştığı anda diğerleri Malkin’in yardımına gelip adamı enterne ettiler ve 9 gün kalacakları eve doğru yola koyuldular.
• 20 Mayıs günü kimliğini çoktan itiraf etmiş olan Eichmann’a yoğun dozda sakinleştirici verildi ve birkaç gün önce Arjantin’in 150. bağımsızlık kutlamalarına katılmak için İsrail’den gelen heyeti taşıyacak uçağa bindirilerek İsrail’e götürüldü.
• Senegal’e uğrayan uçak 22 Mayıs sabahı İsrail’e indi ve aynı gün İsrail Başbakanı Ben-Gurion’un Eichmann’ın yakalanarak İsrail’e getirildiğini açıklaması dünyada geniş yankı uyandırdı. Operasyonu egemenliğine karşı saygısızlık olarak gören Arjantin’se sert bir şekilde kınadı.

• Türkiye’de ise devletin resmi haber ajansı Anadolu Ajansı ve basın, resmi açıklamaya karşı ilk günlerde olanın bitenin pek farkında değildi.

• Arjantin halkının önemli bir kısmı İtalyan, İspanyol ve Alman köklere sahipti. Kimine göre kamuoyunun ağırlıklı olarak Mivher safında olmasında bunun payı büyüktü. Ülke savaşa girmese de (hatta savaşın son günlerinde Mihver’e savaş ilan etse de) Nazi yanlısı bir tutum takınmıştı.
• Savaştan sonra ülkede popülaritesini artırarak işbaşına gelen Juan Peron da Mussolini’yi “yüzyılın en büyük adamı” olarak gören, antisemitist eğilimler taşıyan, Nazi rejimiyle yakın ilişkileri olan bir liderdi.

• Müttefikler’in kazanmasıyla savaş mahkemelerinde yargılanmayla karşı karşıya gelen önde gelen Naziler ve işbirlikçileri kendileri için güvenli, Avrupa’dan olabildiğince uzak ülkelere doğru kaçma planları yapmaya başladılar. Pek çokları için Arjantin biçilmiş kaftandı.

• Kimler yoktu ki Arjantin’de? Auschwitz’deki esirler üzerinde yaptığı korkunç deneylerle tanınan Dr. Josef Mengele, Lyon Kasabı Klaus Barbie, binlerce insanın ölümünen sorumlu Ustaşa lideri Ante Paveliç. Hepsi Buenos Aires sokaklarında ellerini kollarını sallayarak dolaşıyorlardı.

• Naziler için kurulan ABD denetimindeki kamptan kaçan Otto Eckmann, Otto Heninger adına düzenlenmiş sahte bir kimlik edindi. Bu kimlikle Almanya’da yaşadığı 4 yıl boyunca Arjantin’e kaçma yolları aradı. Gerçek kimliğinin anlaşılmasından çok korkuyordu. Çünkü o, Adolf Eichmann’dı.

• Gençliğini Avusturya’da geçiren Eichmann burada Nazi partisine üye olmuştu. Almanya’ya döndükten sonra Hitler’in güvenlik servisi SD’de hızla yükseldi. Ardından Gestapo’ya transfer oldu ve burada “Yahudi sorunu” ile ilgilenen birimde üst düzey görev aldı.

• Nazilerin başlangıçtaki Yahudi politikası haklarını ellerinden alıp türlü baskı uygulayarak Alman topraklarını “gönüllü” olarak terk etmeye ikna etmekti. Ancak savaşın başlamasıyla “iç düşman” olarak görülen Yahudilerin göç ettirilmesi yerine imha edilmesi fikri ağırlık kazandı.

• Nihai Çözüm olarak adlandırılan bu planın baş aktörlerinden biri Adolf Eichmann’dı. Avrupa’nın çeşitli bölgelerinden yaklaşık iki milyon Yahudi’nin bebek, yaşlı, kadın, erkek demeden gaz odalarında ölüme yollanması işi ona emanetti ve o, bu görevi eksiksiz yerine getirdi.
• Bu “başarısından” dolayı üstlerinden sürekli olarak övgü alan Eichmann o günlerde çok mutluydu. “Bir gün 5 milyon insanı mezara yollamanın mutluluğuyla öleceğim” onun sözleriydi. Artık, sadece öldürmeye daha çok öldürmeye odaklanmıştı. Ta ki savaş sona erene kadar…

• Arjantin’de geçirdiği 10 seneden sonra yakalanıp İsrail’e getirildi ve burada mahkemeye çıkarıldı. 56 gün süren duruşmalarda soğukkanlı katil Eichmann gitmiş yerine “Ben de yaptığım işi sevmiyordum ama Hitler’e olan bağlılığım yüzünden sorgulamadım” diyen biri gelmişti.

• Tam burada 2 dipnot; Eichmann’ın yargılanmasını izleyen Arendt’in sıradan bir memurun iyi bir vatandaş olma isteği, terfi etme gayreti, görev duygusu ve nezih toplum inancıyla yasaya boğun eğerek nasıl kötüleşebildiğini incelediği Kötülüğün Sıradanlığı konuya dair referans kitap.

• 2018 yapımı Operation Finale filmi de Adolf Eichmann’ın MOSSAD tarafından kaçırılışının hikayesini anlatıyor. Daha önce üç ayrı filmde soykırımdan kurtulanlara hayat veren Ben Kingsley (Anne Frank, Schindler’s List, Murderers Among Us) bu defa katili, Eichmann’ı canlandırıyor.

• Mahkeme ile ilginç notlardan biri Türkiye ile ilgiliydi. Bazı hukukçular İsrail’in yargı yetkisi olmadığını, suçların İsrail’de işlenmediğini belirtiyordu. İsrailli savcı, Bozkurt – Lotus davasını örnek göstererek İsrail’in yargılama yetkisi vardır dedi.

• Eichmann mahkemede “Bu kararları ben vermedim. Ben sadece o dönemki meşru Alman hükümetinin emirlerini uyguladım.” dese de mahkeme tarafından 15 ayrı savaş suçundan idama mahkum edildi. İsrail Başbakanı Ben-Zvi’ye bağışlanmasını isteyen bir mektup yazdı ancak reddedildi.

• Nihai Çözüm’ün mimarlarından Adolf Eichmann 31 Mayıs 1962’de Ramla Cezaevi’nde asılarak idam edildi. Cesedi yakılan Eichmann’ın külleri bir İsrail botu tarafından İsrail deniz sınırlarının dışında Akdeniz’e döküldü.

• Eichmann davasıyla ilgili Türkiye kamuoyunun aşina olduğu bir isim de görev almıştı. İsrail’in İstanbul Başkonsolosu iken Mahir Çayan ve arkadaşları tarafından kaçırılıp öldürülen Efraim Elrom tahkikatın tamamlanması ve holokost hakkında delillerin toplanması görevini üstlenmişti.