ABD Vietnam Savaşını Neden Kaybetti? (‘Algı Yönetimi’)

Algı yönetiminin önemi hakkında kısa bir zincir. Temel soru: ABD Vietnam’da neden kaybetti? Tabi ki bir çok etken söz konusu, ama biz “algı yönetimi” boyutundan inceleyelim. Önemli iki nokta:

1) 1965-68 askeri strateji

2) 1968 başındaki “Tet Saldırısı”

• 1965-68; ABD’nin karadaki askeri stratejisi “Ara ve Yok Et” anlayışı üzerine kuruludur: Viet-Kong güçlerini imha etmek. Zafer Teorisi (Theory of Victory): düşman güçleri bir yerden sonra tükenecek. Başarı kriteri: etkisiz hale getirilen düşman sayısı & ele geçirilen mühimmat.
• 1965-1968 arası ABD Viet-Kong güçlerini bulduğu yerde eziyor. ABD kamuoyuna da verilen mesaj: İşler iyi gidiyor, düşman yavaş yavaş bitiyor, yakında savaşamayacak hale gelecek, zafer hemen ufukta. Ta ki 1968 başındaki Tet Saldırısı’na kadar…

• Ocak 1968: “Bitti bitecek” denilen Viet-Kong tüm ülkede eş zamanlı saldırılar düzenler, bir süre için ABD konsolosluğuna bile girer. Güney Vietnam askerleri bazı esir Viet-Kong üyelerini sokakta infaz ederler. Çarşı karışır. Kameralar kayıtta, fotoğrafçılar iş başındadır…

• Operasyonel & taktiksel düzlemlerde Tet Saldırısı Viet-Kong için büyük bir hezimettir. O kadar fazla kayıp verirler ki artık 1968 öncesindeki operasyonları tekrarlayamayacak haldedirler. Viet-Kong Tet sonrasında “Ara ve Yok Et” stratejisinin tam da istediği kıvama gelmiştir.
• İroni: Tet Saldırısı askeri anlamda başarısızdır, ama yıllardır “işler iyi gidiyor, zafere yakın” denilen ABD halkı hem şaşırmış, hem de öfkelenmiştir. Meşhur haber spikeri Cronkite’ın canlı yayın eleştirisi üzerine Başkan Johnson’un “bu iş bitti artık” dediği rivayet edilir.

• Johnson Tet Saldırısı sonrası başkanlığa ikinci dönem için aday olmaktan vazgeçer. Nixon “Vietnam’dan çıkacağız” söylemiyle seçilir. Kademeli çekilme sonrasında Kuzey Vietnam 1972’de Güney’i işgale çalışır, ABD hava kuvvetleri engel olur. Son darbe 1975’te…

• 1975’te K Vietnam tekrar işgale yeltenir. Bu sefer ABD hava desteği yoktur, Saygon düşer. Kıssadan hisse: 1965-68 arasındaki algı yönetimi stratejisi 1968’de “askeri başarı” olarak gösterilebilecek bir angajmanı “algısal hezimet”e çevirmiş, savaşın kaderini belirlemiştir.