Toplu İşten Çıkarma; AİHM Kararı (‘KHK ile İhraç Edilenler’)

AİHM 5. Dairesi Polyakh ve Diğerleri v. Ukrayna başvurusunda kamu görevlilerinin kişiselleştirme yapılmadan toplu olarak ihraçları ile ilgili önemli bir karar açıkladı ve çok önemli tespitler yaptı. Bu tespitler KHK ile ihraç edilenler açısından da çok önemli. Flood biraz uzun.

  • Ukrayna’da başkan Viktor Yanukovych’in 2014 yılındaki EuroMaidan protestolarının ardından görevinden ayrılmasından sonra yeni gelen hükümet değişik kategorilerde memurların görevden ihraçları için bir “temizlik yasası” (Government Cleansing Act) çıkardı.
  • Bu yasa; Yanukovych’nin başkanlık yaptığı 2010-2014 yılları arasında bazı makamlarda en az bir yıl (yargı, emniyet, istihbarat vs.) görev yapan kariyer meslek memurlarının ve Komünist Parti içerisinde önemli görevlerde bulunan memurların ihracının önünü açıyordu.
  • Yasanın amacı yasanın 2.maddesinde şöyle tanımlanmıştı: bu yasa; eylemleri veya ihmalleri nedeniyle Yanukovych’in tüm yetkileri gasp etmesini, ulusal güvenliği tehlikeyi düşürmesini ve insan hakları ihlallerinde bulunmasını kolaylaştran kamu görevlilernin kamudan ihracını amaçlar.
  • Yine yasaya göre;yasanın yürürlüğe girmesinden sonra 10 gün içinde bu birimlerde çalışan tüm memurların bu yasa kapsamında kalıp kalmadıklarına ilişkin yetkili amirlerine beyanda bulunmaları gerekmektedir. Bu şekilde beyanda bulunmayan kamu görevlileri de ayrıca ihraç edilecektir.
  • Bu yasa kapsamında ihraç edilen kamu görevlilerinin isimleri de herkesin ulaşabileceği platformlarda ilan edilecek ve ihraç edilenler 5 veya 10 yıllık sürelerle kamu görevinden yasaklanacaktır.
  • AİHM ise, bu yasanın daha önce Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde çıkarılan “temizlik yasaları” gibi yalnızca totaliter rejimlerdeki güvenlik personelini değil tüm meşru demokratik kurumlardaki kamu görevlilerini hedef aldığını tespit ederek işe başladı.
  • Ayrıca yasanın herhangi bir kişiselleştirme yapılmadan Yanukovych döneminde yapılan tüm yanlış uygulamalardan başvurucuların da içinde olduğu memurların kolektif olarak sorumlu tutulduğunu tespit ederek aşağıdaki tespitleri yaparak ihlal kararı verdi.
  • AİHM, “temizlik yasalarının” cezalandırma ve intikam amacı güdemeyeceğine dikkat çekerek; aynı amacın, sadece suça karışan kişilerin ihracı veya bu kişilerin daha az önemli bir göreve atanması gibi daha basit tedbirlerle sağlanabileceğini belirtti.
  • “Yanukovych yönetiminin demokrasi, hukuk devleti ve insan hakları bakımından kötü bir karnesinin olduğu ve bu yönetimin çok geniş çapta antidemokratik uygulamaları ve yolsuzluklarının bulunduğu birçok uluslar arası rapor ile sabittir”
  • “Dolayısıyla yeni gelen yönetimin, böyle bir yönetimde görev alan memurlar ile ilgili tasarrufta bulunmak istemesinin meşru olduğu ancak bu meşru amacın yeni hükumet tarafından aşıldığı gözlemlenmiştir. “
  • “Ancak, yasanın, güdülen amaçla uyumlu olduğundan bahsedilemeyecektir. Zira yasanın yürürlüğe girmesi için imza atan Cumhurbaşkanının da 9 ay önceki yönetim döneminde görev aldığı düşünüldüğünde yasanın amaca uygun olarak yürütüldüğüne ilişkn kamu güvenini sağlamak zorlaşacaktır”
  • “Ayrıca yasanın temel kriteri olan 2010-2014 yılları arasında en az 1 yıl süreyle görev yapmış olma şartının da nasıl belirlendiği ve neden 1991-2010 yılları arasının dışlandığı anlaşılamamıştır.”
  • “Ayrıca ülkenin içinde bulunduğu olağanüstü durum nedeniyle kişiselleştirme yapılmadan ihraç edildiği iddia edilmesine rağmen ve bu olağanüstü durumun devam ettiğine ilişkin bir veri olmamasına rağmen 10 yıl süreyle kamu görevinden yasaklar getirilmesi uygun olmamıştır.”
  • “Yasanın sonuçları çok ağır olduğundan; başvurucuların devletin demokratik ilkelerine aykırı hareket ettiklerine veya yolsuzluğa karıştıklarına ilişkin ikna edici somut deliller olması gerekir”
  • “Ancak başvurucuların bizzat kendilerinin devletin güvenliğine, demokratik yönetime, hukuk devletine veya insan haklarına aykırı bir eylemleri tespit edilemediği gibi hiçbirinin Yanukovych’in yaptığı iddia edilen yanlışlara bizzat katıldıkları da tespit edilememiştir”
  • “Ayrıca başvurucular daha bu kararlara karşı yasal haklarını kullanamadan isimleri kamuoyuna açıklanmıştır. Karara karşı yaptıkları başvurular ise çok uzun sürmüştür”
  • “Tüm bu nedenlelerden dolayı başvurucuların AİHS 8.maddede düzenlenen özel hayata saygı hakları ihlal edilmiştir.”

Yazar; Samed Öztürk

Abone ol
Bildir
guest
0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm Yorumları Göster
mutlakaoku.com | Pdf Kitap İndir | Telecharger Livre GratuitDescargar Libros Gratis | Free pdf download | Kostenlose eBooks |
0
Bu konuda sen ne düşünüyorsun? Yaz Mutlaka Okunsun...x