Pelee Dağı Patlaması ve Cyparis

OTUZ BİN KİŞİ ÖLDÜ AMA O KURTULDU!

• 18 yıl önce Karayipler’de Fransa’ya bağlı Martinique adası seçime hazırlanıyordu. Uzun zamandır iktidarda olan İlerici Parti beyazların üstünlüğünü savunuyordu.Rakibi olan parti siyah çoğunluğunu temsil eden, Radikal Parti’ydi.

• İlerici Parti ileri gelenleri siyahların meclise girmemesi için kararlıydı. Adanın kentlerinde yaşayan zengin ile yoksul, siyah ile beyazlar arasındaki mücadele çok çetin geçiyordu.
• Adadaki siyasi çekişme artarken, adada bulunan Plee Yanardağı’nda bir gözle görülen hareketlenme başladı. Yanardağ ağzından küller fışkırıyordu.
• Endişelenen ada halkı göç etmek istedi, ama Vali Mouttet buna izin vermedi. Çünkü 8 Mayıs’ta seçim vardı. Göç etmek için sadece beyazların maddî imkânı olduğunu biliyordu. Beyazların göç etmesi de seçimi kaybetmesi demekti.
• İleri Parti kadroları öncelikle gazetelere baskı ve rüşvetle yalan haber yayınlatarak yanardağın faaliyete geçmeyeceği duyurdular.
• Vali beyazların göç etmesini engellemek için adanın en büyük gazetesi Les Colonies ile anlaşarak yanardağın tehlike unsuru olmadığına ve giderek büyüyen panik ortamından Radikal Parti’nin sorumlu olduğuna dair haberler yayımlamaya ikna etti.
• Gazetenin, valinin ricasını kabul etmekten başka şansı yoktu, çünkü Vali Mouttet bir talimatı ile gazetenin reklâm gelirlerini bitirebilirdi.
• Amerikan elçisi, Washington’u tehlikeden haberdar etmek için bir telgraf çekti. Fakat telgrafı durduran Vali Mouttet, patlamaların yatıştığını ve tehlikenin sona erdiğini belirten kendi mesajını yolladı.
• Vali bununla da kalmadı şehir sakinlerinin adayı terk etmesini engelleyen emirler vermişti. Kentteki gündem sadece seçim değildi. 8 mayıs sabahı Auguste Ciparis isimli mahkum İDAM edilecekti. Halk bu idamı dört gözle bekliyordu.
• Seçimden bir gün önce halkın güvenini kazanmak için şehri ziyaret eden ada valisi kentin üzerine yağan külleri kendi gözleri ile görünce adayı terk etmek gerektiğinin farkına vardı. FAKAT bunu insanlara açıklamak için sabahı beklemeye karar verdi.
• Fakat artık çok geçti. Sabah saatlerinde Pelee Dağı patladı. Volkanik gaz ve parçalardan oluşan yakıcı bir çığ dağdan aşağı inmeye başladı. Sıcaklığı yedi yüz dereceyi aşan çığ, saatte yüz kilometrenin üstünde bir hızla ilerliyordu.
• St. Pierre telgraf operatörünün Fort-De-France operatörüne saat 08:02’de çektiği “Gidin” mesajı dünyanın şehirden duyduğu son söz olarak kayıtlara geçti.
• Ve bu mesajdan bir dakika sonra, Pouyer-Quertier gemisindeki bir telsiz operatörü şu mesajı çekti: “Pelee patlaması sonucu St. Pierre yok oldu. Yardım gönderin.”
• St. Pierre saniyeler içinde alevler içinde kaldı. Uzaktan, yanmakta olan insanların alev topundan kaçıp kendilerini denize atarak kurtulmaya çalıştıkları görülebiliyordu.

• -Kavrulmuş etleri, suya girdikleri an cızırdıyordu. Limana ve ticaret gemilerine akan alev duvarı, suya yayılarak, oraya kadar kaçmayı başarabilmiş olanları da öldürüyordu. Kurtarma ekipleri geç kaldılar.
• Vali Mouttet ve eşi de dahil olmak üzere, otuz bin kişinin tamamı canlı canlı yandığı felâket, yirminci yüzyılın en büyük patlamasıydı.Ölülerin çoğu çıplak halde bulundu. Giysileri üstlerinde buharlaşmıştı adeta.
• Şehir tamamen yok olmuştu. Alevlerden kaçmak isteyen insanlar kendilerini denize atmış fakat denize akan alevlerden kurtulan olmamıştı.
• Kurtarma ekipleri, bölgeye ulaştığı zaman sadece 3 kişiyi canlı bulabildi. Bunlardan biri şehrin dışında yaşayan bir kadındı. Bir hendeğe sığınarak kurtulmuştu, ama yaraları ağır olduğu için kısa bir süre sonra öldü.
• Bir tanesi yine şehrin dışında yaşayan bir adamdı ve evinin bodrumuna saklanmıştı. O da ciddî şekilde yaralanmıştı ve çok fazla yaşayamadı.
• Felâketten son sağ kurtulan kişi ise 19 yaşında bir idam mahkûmuydu. Ciparis, beyaz bir Fransız’ı öldürmek suçundan ölüm cezasına çarptırılmış bir siyahî idi. Patlamanın olduğu 8 Mayıs sabahı asılacaktı.

• Auguste Cyparis, ogün kentte olan ve bu büyük felaketten sağ kurtulan kişiydi. Cyparis, patlama gerçekleştiğinde taş hücrede mahkumdu ve kaçacak hiçbir yeri yoktu.
• O gün Cyparis’ın ölümünü bekleyen 30 bin ölmüştü. FAKAT 8 Mayıs 1902 de taş hücresinde ölümünü bekleyen ve öleceğini düşünen tek kişi olan Ciparis yaşıyordu.

• 118 yıl önce 30 bin kişinin öldüğü ama o gün 30 bin kişinin ölümünü beklediği Cyparis’in hücresinden sağ kurtulduğu yanardağ faciası bu güne BİR şey söylüyor.
• Aslında bize de son sözü kendisini yeryüzünün hakimlerinin zannedenlerin değil “gökyüzünün ve yeryüzünün tek hakiminin” söylediğini söylüyor…