Hipertansiyon, hayati organları sinsice tahrip eden ciddi bir hastalık!

Hipertansiyon, bütün hayati organları sinsice tahrip eden ciddi bir hastalık.Hem de bunu çok belirti vermeden yapıyor.O yüzden de “Silent Killer” yani sessiz katil olarak tanımlanır. Genetik yatkınlık yanında uzun süreli stres en önemli nedeni. Nelere yol açtığını kısaca anlattım.

• Damarların büzülmesi ve daralmasıyla (vasokonstriksiyon) başlıyor süreç.Dolaşımdaki kan hacmi değişmediği ve aynı damar sistemi içinden geçmek zorunda olduğu için kanın damar duvarına uyguladığı basınç artar. Buna hipertansiyon diyoruz. Normalde 130/80 mmhg nın altında olmalı.

Peki,hipertansiyon hangi problemlere yol açar? 4 önemli sorun yaratır:

• 1-Kanın sürekli olarak yüksek basınçla damar yüzeyine çarpması,o kadife gibi dümdüz yüzeyi yıpratır,hasar oluşturur.Bu hasar,ATEROSKLEROZ dediğimiz damar tıkanıklığına kadar giden süreci başlatır.
• Damar tıkanıklığı,tüm hayati organlar için büyük tehlikedir. Kalp damarları tıkanınca kalp krizi,beyinde olursa felç,böbreklerde ise böbrek yetmezliği gibi ağır sorunlara neden olur.
• 2-Daralmış damarlar nedeniyle kalbin önündeki yenmesi gereken direnç yani rezistans çok artar.Bu da kalbin aynı miktarda kanı pompalayabilmesi için daha fazla enerji harcaması yani zorlanması demektir.
• Böyle zorlanarak çalışma, kalp kaslarının kalınlaşması ve kalp büyümesine yol açar.Sonraki aşama artık kalbin zaman içinde yorulması ve pompa gücünün azalmasıdır. İşte bu çok tehlikeli KALP YETERSİZLİĞİ durumudur.
• 3-Hipertansiyon,kalpten çıkan ana aort damarını da basınçla genişleterek AORT ANEVRİZMASI dediğimiz çok riskli bir hastalığa neden olur.Göğüs veya karın bölgesindeki aort damarı normalde 2-2.5 cm iken 5- 6 cm ye kadar genişler.
• Damar böyle balonlaşıp genişledikçe duvarı incelir,dayanıksız hale gelir.İşte aort yırtılması yani aort disseksiyonu ya da damarın patlaması yani perforasyon böyle oluşuyor.İç kanamayla ölüm demektir.
• 4-Hipertansiyon ayrıca beyin damarlarında da yüksek basınç nedeniyle patlamalara yol açar.Ani hipertansiyon krizlerinde oluşan BEYİN KANAMASI bu nedenledir.
• Kronik hipertansiyon beyin damarlarında da balonlaşma yani anevrizma oluşturarak beyin kanaması yaratabilir.
• İşin en kötü tarafı,hipertansiyon içten içe bu kadar travma yaratırken hemen hiç belirti vermeyebilir. Bazen enseden başlayıp tüm kafaya yayılan zonklayıcı ağrılar ya da denge kaybı yani yürürken sanki biri arkadan itiyormuş gibi veya yer kayıyormuş gibi hisler olabilir.
• Hipertansiyonun neden olduğu bu ölümcül hastalıklar son yıllarda çok arttığı için ve araştırmalar da damar tahribatının çok erken başladığını gösterdiği için artık sınırı 13/80 mmhg olarak belirliyoruz. Eskiden 160/90 diyorduk,yıllar içinde önce 150/90 a sonra 140/90 a inmişti.

Peki,bu kadar büyük belalar yaratan hipertansiyonu nasıl önleyebiliriz,nasıl korunabiliriz? Yaşam tarzı değişikliği ve beslenme alışkanlığını düzenlemek şart.Şu 3 önlemi çok tavsiye ediyoruz:

• 1-Hemen kilo vermek,obeziteden kurtulmak, 2-Akdeniz diyeti şeklinde beslenme tarzı: Sebze,meyve,deniz ürünleri,baklagiller ağırlıklı,tam tahıllı karbonhidrat var ama ölçülü,kırmızı et az,şeker yok. (DASH diyeti,Dietary Approach to Stop Hypertension) 3-Fiziksel egzersiz(yürüyüş).
• -“Ya hocam,ne yesem yarıyor,kilo veremiyorum,hem yürümeye de fırsat,vakit yok.Yani bu önerileri uygulamak çok zor” şeklindeki yakınmalara cevap şöyle: -“O zaman alternatif,yukarıda yazılan ağır,ölümcül hastalıklar.Bir daha okuyalım ve seçimi yapalım:)”

Son olarak asıl nedeni söyleyelim:

• Her şeyi başlatan,en başta söylediğim damarların daralması yani vasokonstriksiyondu.Neden büzülüyor damarlar? İşte kronik stres ve buna bağlı salgılanan stres hormonları ana neden.Adrenalin ve noradrenalin damarları büzerek tansiyon yükseltirler.
• Tabii tüm hipertansiyon hastalarının yaklaşık %90 ında asıl neden KRONİK STRES dir.(Primer Hipertansiyon). Stres ve çözümü konusunu yazmıştım,eklerim. %10 vakada ise vücuttaki başka hastalıklar nedeniyle tansiyon yükselir.(Sekonder Hipertansiyon). Bunu da sonra konuşuruz.

Küçük bir ekleme: Hipertansiyon,kalp yetersizliğine giden süreçte kalbi çok zorladığı için çarpıntılara,tehlikeli aritmilere yani atriyal fibrilasyona da neden olabilir.O halde şöyle diyelim: 1-Ateroskleroz 2-Kalp yetersizliği ve aritmiler 3-Aort anevrizması 4-Beyin kanaması.

Yazan; Dr. Bulent Polat @drbulentpolat