Corona Virüsü; Türkiye'nin Tedavi Protokolü

“Malum, salgının en yoğun yaşandığı kent İstanbul. Açıklanan rakamların yüzde 60’ı İstanbul’a ait. Biz de eşimle İstanbul’da görevdeyiz. Eşim İstanbul’un en yoğun pandemi hastanelerinden biri olan Kanuni EAH’de çalışıyor. Ayda 11 Covid-19 nöbeti var..

İlk kez dün geceki Covid-19 nöbetinde birkaç dakika da olsa ara verebilmiş. Ama buna rağmen sabah eve geldiğinde yürüyecek hali kalmamıştı. Çünkü bu koruyucu ekipmanlar nefessiz bırakıyor insanı..
Geçen haftaki nöbetlerinde 4 saatlik bir periyotta 80 hasta bakıyordu. Dün gece ise bu yarı yarıya azalmış. Ama daha da önemlisi önceki hastaların hemen hepsinde akciğer tutulumu var iken şimdi bu da azalmış.
Yani hem vakaların sayısı azalıyor hem de şiddeti. Zaten bu durum bakanlığın açıkladığı verilerde de görülüyor.
Vaka sayısındaki baskılanma tabi ki izolasyon önlemlerine bağlı. Ama tedavideki başarının sırrı Türkiye’nin kendi deneyimlerini devreye sokması, yani kendi algoritmasını geliştirmesinden kaynaklanıyor.
İlkin mecburen biz de Çin deneyimlerini dikkate aldık. Ama ilk 1-2 hafta sonra kendi tecrübelerimize dayanarak kendi algoritmamızı geliştirdik. Bakanlık nerdeyse her hafta algoritmayı yeniledi. Böylece dünyadaki uygulamalardan oldukça farklı/ayrışık bir tedavi protokolümüz oldu. Sonuçlarını da alıyoruz.

Mesela şunlar yapıldı;

1-Hidroksiklorokin tedavisine hastalığın çok erken döneminde başlandı. Tabi bunu yapabilmek için de yeterince ilacınızın olması gerekiyordu. Ve erken davranarak yeterince ilaç stoklamıştık.
2-Favipravir tedavisine virüsün replikasyon zamanında yani hastalık iyice ağırlaşmadan -yoğun bakım ihtiyacı ortaya çıkmadan- başladık. Oysa ilk uygulamalarda bu böyle değildi. Ve diğer ülkelerde hala böyle değil. Hastalık ağrılaşınca veriliyor ama o zaman da etkisi fazla olmuyor.
3-Yoğun bakımda erken entübasyondan vazgeçtik, bunun hastalık seyrini çok değiştirmediğini gözlemledik. Onun yerine noninvaziv ventilasyon CPAP dediğimiz sürekli pozitif basınçlı hava yolu tekniği ile invaziv ventilasyonun oluşturduğu akciğer hasarlarını da önlemiş olduk.
4-Ve belki de en önemlisi hastalığın tanımlandığı gibi tipik bir ARDS tablosu olmadığını, koagülopati (pıhtılaşma bozukluğu) gibi ilave problemlerin de meydana geldiğini de gözlemledik. Dolayısıyla antikoagülan ilaçları da algoritmamıza eklemiş olduk.
5-Tabi tüm bunları Covid-19 tanısı için PCR’dan bile daha hassas olan BT kapasitemizin çok çok iyi olması -ve hızlı tanı- sayesinde yapabildik. Dünyanın hiçbir ülkesinde bizdeki kadar BT yoktur (bu durum önceden eleştiri konusuydu ama şimdi işimize yaradı).
Ama tüm bunların üzerinde bahsedilmesi gereken bir şey daha var; başta doktorlarımız ve hemşirelerimiz olmak üzere sağlık çalışanlarımızın yoğun hasta kapasitesini absorbe edebilme yeteneği. Normalde biz de acillerdeki ve hastanelerdeki yoğunluğu hep eleştiriyoruz.
Ama bu durum bizi adeta bu gibi kriz/kaos dönemleri için hazırlamış oluyor, paralizi/felç olmuyoruz. Bazı Avrupa ülkeleri ve ABD bu nedenle paralizi olmuş durumda. Çünkü alışık değiller böyle bir duruma.
Meslektaşlarımız bir yandan Covid Türkiye tecrübesini akademik yayına hazırlıyor. Bunlar literatüre kazandırılmış olacak. Dünyanın buna ihtiyacı var. Çin verileri çok çelişkili ve eksik. Ama biz de dahil mecburen ilk vakaları bu verilerle yönettik. Artık kendi verilerimiz var.
Şundan emin olun; çok donanımlı bir sağlık ordumuz var. İnanın bu konuda çok şanslıyız. Alt yapı konusunda da iyi olduğumuzu artık dünya alem gördü.
Evet, sağlık çalışanlarımızın üzerinde çok yük var. Ama onlar bunu göğüsler, yeter ki tedbirlere uyalım ve kendimizi koruyalım. Onları -acil haller hariç- gereksiz meşgul etmeyelim. Daha iyi haberlere ulaşacağız bu yakın, biraz daha sabredelim ve açıklanan tedbirlere uyalım.”
Bu flood’u tırnaklayıp attığım üzere bir alıntıdır. YazanZeki Bayraktar hocamız çok güzel toplamış, ne de iyi anlatmış, ben de aynıyle katılırken tek farkımız eşim Göztepe Eah korona servisinde.. buraya ilgili linki de bırakayım. https://t.co/8gVjBlva9H