Ezop Hakkında Bilgiler; Fabl Yazarı Aisopos

İçimden bir flood yapmak geldi. Fabl yazarı Aisopos (Ezop) hakkında hazırladığım metini resimler ile süsleyip buraya atıyorum. Okuyan dilerim keyif alır.

M.Ö. 6. Yüzyıl’da yaşadığı varsayılan Yunan masalcısı Aisopos’un yaşamı ile ilgili bilgiler kesin değil. Bu kesin olmayan bilgiler ışığında Aisopos’un doğumu, yaşamı ve eserleri ile ilgili argümanları inceleyelim.
Orta Çağ’ın tarih araştırmacıları ile Herodotos ve Plutarchos bize bazı bilgileri sunuyor. MÖ 620 yılında doğduğu varsayılmakla birlikte, doğum yeri hakkında iki güçlü argüman mevcut. Bunlardan ilki; Aisopos, Trakyalı olup, Bulgaristan’ın Nesebar kentinde doğuyor.

İkinci argüman ise Aisopos; Frigyalı olup, Afyonkarahisar’ın Emirdağ ilçesi sınırlarında yer alan Amorium kentinde dünyaya geliyor. En çok kabul gören düşünce ise; Aisopos, Samos adasında Iadmon isimli bir soylunun kölesi. Bu bilgiyi Herodotos sağlıyor.

Herodotos; Aisopos’un Mısır Firavun’u Amasis’in iktidarı döneminde Samos’da köle olduğunu söylüyor. Bizim Aisopos’umuz tasvirlere göre çok zeki ve hazırcevap olmasının yanında kekeme, kambur ve koca burunlu birisiymiş.

Kölelikten kurtulduktan sonra kendini gezmeye ve yazmaya adamış. Delphoi’de öldürülmüş. Efsanevi tradisyona göre; Delphililerin tanrıların yardımıyla başkalarının ömürlerinden çalıp daha uzun yaşadıklarını söyleyen Aisopos, halk ve rahipler tarafından hırsızlıkla suçlanmış.
Bu suçlamadan sonra Delphi’nin kayalıklarından aşağı atılarak idam edilmiş.
Fabl ile ününü kazanan Aisopos hakkında; bu eserleri onun yazmadığı, hatta bir kanıt olmadığı da söyleniyor. Onun yazdığını kabul edersek, bu eserleri MÖ 4.yüzyıl’da Phaleronlu Demetrios derleyip hazırlıyor. Daha sonra MS 1.yüzyıl’da Phaedrus bu derlemeyi Latinceye çeviriyor.

Bu masallar 17.yüzyıl’ın Fransız yazarı ve hepimizin bildiği Jean de la Fontaine’e de esin kaynağı oluyor. la Fontaine’in 12 kitaplık 238 masalından 124’ünde bariz bir Aisopos esini görülebiliyor. (Resimlerden ilki Fonten, ikincisi Demetrios)

Aisopos; söylenceye göre hikayelerini insanlar hoş vakit geçirsinler diye anlatmaya başlamış. Daha sonraları anlattığı hikayelerde yaşam hakkında öğütler vermiş, çocuklara ahlak, erdem, doğruluk, adalet gibi kavramları öğretmeyi amaçlamış.

Masallarında genellikle hayvanları karşı karşıya getirse de zaman zaman insan-hayvan karşılaştırmaları da yapmış. Her eserinde mutlaka insan sağduyusunu ve bilgeliği kullanmış. Fabllarında kullandığı her hayvanı simgesel olarak kullanmış. Örneğin; aslan=güç, tilki=kurnazlık gibi.

Plutarchos ve Heredotos’un verdiği ufak bilgiler ile en fazla bu kadar şey öğrenebilmişiz. Hakkında çok fazla bilgi bulunmamakla birlikte, Orta Çağ’da bu adamın yaşamadığını söyleyen tarihçiler bile olmuş. Demetrios’un derlemesi belki de günümüze kalmış olsa bilgimiz olabilirdi.