Bu akşam bir Osmanlı bilgiseli (floodu) yapalım.
- Osmanlı’da yolsuzluk…
Osmanlı’da, padişah annelerine finansal danışmanlık hizmeti veren Yahudi tüccar kadınlar bulunurdu. Bunlara Kira kadın denirdi.
- Sultan 3. Murat döneminde, padişahın annesi Safiye Sultan’ın ekonomik danışmanlığını yapan Kira kadın, Esperanzo Malchi idi.
- Malchi, 1599 yılında, Safiye Sultan adına, İngiltere Kraliçesi 1. Elizabeth’e mektup yazmış, Safiye Sultan için kozmetik eşya istemiştir.
- Malchi, Safiye Sultan’ın sarayda güçlenmesinin ardından büyük bir servete sahip oldu. Bu durum ulemanın da tepkisini çeker oldu.
- 1597’de Süleymaniye vaizi Seyyip Abdülkerim Efendi, Malchi ve gücünü üstü kapalı eleştirince, aynı gece aynı gece zindana atıldı.
- Yahudi bir tüccarı eleştirdiği için bir vaizin zindana atılması, büyük tepki çekti. Yeniçeri vaizin serbest bırakılmasını istedi.
- Vaiz serbest bırakılmayınca, Yeniçeri bu kez vaiz serbest bırakılana dek hiç bir vaizin camide konuşmayacağı şeklinde rest çekti.
- Bunun üzerine Safiye Sultan konuyla ilgisi olmadığını açıkladı. Vaiz serbest bırakıldı. Fakat kriz, üç sene sonra yeniden nüksetti.
- Safiye Sultan, oğlu 3. Mehmet’i ikna edip önemli gelir kapısı olan hizmet defterlerinin kendisine tahsis edilmesini sağlamıştı.
- Safiye Sultan kendisine tahsis edilen bu geliri Yahudi Esperanzo Malchi’ye vermişti. Malchi ise bu gelirin birazını akrabalarına verdi.
- Kendilerine ayarı düşük para verilen Sipahiler, bu gelirlerin Malchi’ye verildiğini öğrenince bardak taştı. Sarayı bastılar.
- Doğrudan Şeyhülislam Sunullah Efendi’ye giden Sipahiler, Esperanzo Malchi’nin katli için ferman istediler. Sunullah Efendi önce direndi.
- Fakat Sipahiler yatışmayınca, konuyu padişaha taşıyacağını söyledi. Böylece isyancılar dağıldı. Yine de mesele kapanmadı.
- Ertesi gün Halil Paşa’nın evini çeviren Sipahi, “Kira kadının elinden defterler alınmaz ise meydana ineriz” diye tehdit savurdu.
- Bunun üzerine Sultan 3. Mehmet, Malchi’nin bulunup getirilmesi için emir verdi. Çavuşbaşı Ömer Ağa, Malchi’yi bulup getirmeyi başardı.
- Haberi alan Sipahi saraya dayandı. Malchi’nin kendilerine teslim edilmesini istediler. Malchi canını kurtarmak için din değiştirdi.
- Malchi’nin Fatma adıyla müslüman olduğu açıklansa da, Sipahi yatışmadı. Padişah ciddiyeti anlayınca, kadının teslim edilmesini emretti.
- Halil Paşa padişahtan aldığı emirle Malchi’yi Sipahiye teslim etti. Askerler kadını hançerlerle paramparça edip yerlerde sürüdü.
- Malchi katledilince, Sipahi evlere dağıldı. Ertesi gün yeniden toplanıp bu kez Malchi’nin ailesini katletmek için hareket geçtiler.
- Sipahi, Halil Paşa’nın evinin önünde toplanıp, kadının ailesini istedi. Bu talep üzerine Malchi’nin oğlu Sipahiye teslim edildi.
- Malchi’nin büyük oğlu da annesi gibi parçalanıp katledildi. Küçük oğlu ise servetini Sipahiye verip müslüman olarak canını kurtardı.
- Olaylardan sonra saraya dayanan asiler, padişaha haber yollayıp Yahudilerin ekonomik konularla ilgili makamlara getirilmemesini istedi.
- Padişah asilere “evlatlarım” diye hitap ederek, isyanı sonlandırmalarını istedi. Annesi Safiye Sultan’ı uyaracağına dair söz verdi.
- Padişah, istekleri kabul edince, asiler padişaha saygılarını sunup dağıldılar. Böylece isyan son buldu. Kira kadınların devri kapandı.
- Dönemin İngiliz elçisi Henry Lello, olaydan sonra Malchi’nin cesedini görmek için Atmeydanı’na gider. Vaziyet içler acısıdır.
- Malchi’nin parçalanan cesedi köpekler tarafından yenmiş, bir eli de asiler tarafından kesilip Anadolu kadısının kapısına çakılmıştı.
- Bunun sebebi, Anadolu kadısının göreve, Malchi ve Safiye Sultan’ın desteği sayesinde gelmesidir. Kapıya çakılan elde bir not bulunur.
- Notta “Şimdiye kadar nice defa öptüğün bu eli bir defa daha öp” yazmaktadır. Malchi’nin kafası da kesilip dolaştırılmıştır.
- İngiliz rahip John Sanderson, kadının cesedinin “fahişeye bakın” diye bağırılarak yahudi mahallelerinde dolaştırıldığını yazmıştır.
- Malchi öldürülünce, tüm serveti hazineye devredildi. Malchi’ye ait 50 milyon akçe, askerin 3 aylık ödemesini karşılayabiliyordu.
- Malchi’nin 42 yerde, onlarca gayrimenkulu olduğu tespit edildi. Bunların dışında sayısız mücehver ve ticari malları bulunuyordu.
- Malchi’nin serveti o kadar fazlaydı ki, oğluna “ufak padişah” lakabı takılmıştı. Bu servetin kaynağı, Safiye Sultan’la olan ilişkisiydi.
- İngiliz elçi Lello, Malchi’nin ölmeden önce padişahı İngilizlere kapitülasyon vermesi konusunda ikna ettiğini rapor etmiştir.
Malchi öldürülmeseydi, İngiltere’ye verilecek kapitülasyonlar karşılığında İngilizlerden yüklü bir komisyon alacaktı. Kısmet olmadı.
Bu Konu, @10uncukoylu Kullanıcı adıyla paylaşımlar yapan, bir Twitter hesabının, paylaşımlarından derlenerek oluşturulmuştur…
Ben bir Osmanlı torunu olarak böyle yazılardan hiç hazzetmem.
Okudum darısı o istikamette ülkeyi soyanlarin başına elimden bir şey gelmez aynı akipeti yaşasinlar ülkeyi soyanlar