Timelineda herkes Dolar Euro diyor. Biliyorum pedantik olacak ama Dolar, Euro, Pound yükselmiyor. Onların değerleri az çok sabit. Değer kaybeden Lira, hem de çok ciddi bir değer kaybı – ama şimdi de değil sadece, uzun süredir boyle bu, epey tutarli olarak hatta. Okuyun bakalım:
- Bu görseldekine eksponansiyel fonksiyon diyoruz. Arttıkça daha çok artan bir fonksiyon. Çok önemlidir aslında, çünkü genelde katastrofik devinimleri tanımlamaya yarar, örneğin Ebola, SARS gibi pandemikler nasıl yayılır, nükleer zincir reaksiyonlarında radyasyon nasıl artar gibi.
- Dün gece
@mustgundogan ile üşenmedik, Lira’nın son 10 yıldaki değerini diğer para birimleriyle karşılaştırdık. Üstüne de bu anlattığım felaket fonksiyonunu çizdik her biri için. İlk görsel Dolar ile Lira. Felaket fonksiyonu çok net betimliyor 10 yılın değer kaybını, 1.5’ten ~5’e.
- Sırada Euro’ya karşı Lira’nın değer kaybı. Yine 10 yıllık süreç, yine felaket fonksiyonu. Sonuç yine değerinin üç kat azalmış olması. Yani 10 yıl önce Avrupa’da tatil yaptıysanız, şimdi o tatil size 3 kat daha pahalıya geliyor.
- Sırada Fiji para birimi var, enteresandır ekonomisi artmayan azalmayan Fiji’ye karşı da eksponansiyel değer kaybediyor Lira. Bu tabii sadece Lira’nın ciddi çöküş içinde olması yüzünden. Balkondan düşüyorsanız balkondaki herkes yükseliyor gibi görünüyor yani.
- Gezmek isteyenler için bir “güzel” haber Meksika’dan! Mekska ekonomisi de düşüşte olduğu icin beraber düşüyoruz. O yüzden Peso’ya krşı değer kaybı “sadece” lineer! Şöyle düşünün, Meksika Peso’suna karşı balkondan düşer gibi değil de, denizde daha yavas dibe iniyor gibi belki.
Ben sadece Lira değer kaybının matematiksel formunu merak ettim. Neden boyle olduğunu ve nasıl düzeltilmesi gerektigini ekonomi uzmanlarına bırakıyorum. Ama gördüğüm son bir kaç ayın ya da münferit olayların sonucu değil bu. 10 yıldır düşüyoruz gibi balkondan, anca farkediyoruz.
Bu Konu, Mete Atature @MeteAtature Kullanıcı adıyla paylaşımlar yapan, bir Twitter hesabının, paylaşımlarından derlenerek oluşturulmuştur…
Devlet bankası atm leri bayram öncesi yaptığı ödemelerin tamamı sıfır basılmış para.Ben müthiş karşılıksız para basıldığını düşünüyorum.